پیامدهای منفی ابزارهای نوین ارتباطی چیست و چگونه می توان با آن مقابله کرد؟

ابزارهای الکترونیکی / به گزارش رکنا، این ابزارها به حدی به سرعت در حال پیشرفت است که در هر خانواده‌ای دیده می‌شود. کاربران اغلب در غار تنهایی خود فرومی‌روند و منزوی و تنها می‌شوند، اما آنها این تنهایی و انزوا را به هر رابطه و برقراری تعاملی ترجیح می‌دهند. چنانچه تعاملات اجتماعی و روابط بین‌فردی در جامعه کاهش پیدا کند، آسیب‌های جدی جامعه را تهدید می‌کند.

برخی افراد به استفاده از این ابزارها به حدی وابسته می‌شوند که خود را از جامعه و خانواده دور می‌سازند و غافل از آن هستند که دچار چه آسیب‌هایی می‌شوند. این آسیب‌های نو‌پدید منجر می‌شود در کشورهای توسعه‌یافته افراد از فرصت‌ها و توانایی‌های خود استفاده نکنند، از این رو ساختارهای روانی و اجتماعی افراد با مخاطراتی رو‌به‌رو می‌شود که ممکن است قابل جبران نباشد. اعتیاد به وسایل الکترونیکی جدید درمان قطعی ندارد، بلکه افراد باید سعی کنند تا استفاده از این ابزارها را کنترل شده در دست داشته باشند تا از دنیای روز و مدرن عقب نمانند.

اختلال در جامعه

دکتر عزت‌ا... کرد‌میرزا، روان‌شناس بالینی و مدرس دانشگاه می‌گوید: وقتی که لفظ اعتیاد به کار گرفته می‌شود، در ذهن همه افراد بلافاصله تداعی اعتیادهایی از جمله اعتیاد به الکل، ‌نیکوتین و مواد‌مخدر و قمار تداعی می‌شود، اما به واسطه تغییرات جدید در شیوه زندگی و ورود و توسعه ابزارهای الکترونیکی به درون خانواده‌ها به نظر می‌رسد این تعریف دستخوش تغییراتی شده است. امروزه هر فردی می‌تواند با تلفن همراه خود، ‌تبلت، یارانه شخصی و ابزارهایی از این دست در خانه، محل کار یا محیط‌های عمومی به دنیایی از اطلاعات دسترسی پیدا کند و این پدیده باعث شده است تعریف اعتیاد گسترده‌تر و شامل مواردی از قبیل اعتیاد به گپ‌زنی، ‌چت‌روم‌ها و هرزه‌نگاری‌ها، ‌شرط‌بندی آنلاین و... شده است.

این روان‌شناس بالینی در ادامه می‌گوید: این پدیده امروزه به حدی گسترده شده است که نظریه‌پردازان از حوزه‌های مختلف روانی، اجتماعی و پزشکی را به خود جلب کرده است و مطالعات روی این افراد نشان داده اعتیاد به ابزارهای الکترونیکی نوین شامل ویژگی‌هایی از این دست باشد. اختلال و بی‌نظمی که تابع نوعی وسواس در فکر و رفتار افراد بوده است و می‌تواند منجر به علائمی از جمله خستگی زود‌رس، ‌تنهایی و افسردگی شود. اختلال و بی‌نظمی در ساختار روانی افراد الزام روان‌درمانی را قطعی می‌کند. اعتیاد به ابزارهای نوین تکنولوژیکی به عنوان یک شکل رفتاری در سطح جامعه و خانواده خود را نشان می‌دهد. تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته است، نشان می‌دهد هرگاه شخص ‌دارای ملاک‌هایی از قبیل بدخلقی و بی‌قراری هنگام در دسترس نبودن ابزار مورد استفاده خود شود یا این ابزارها مسیری را برای فرار از مشکلات جاری زندگی تلقی شود یا استفاده از این ابزار منتهی به بروز پدیده دروغ شود، می‌تواند اعتیاد شخص به آن ابزار را نام برد.

اعتیادهای نو‌پدید

دکتر کرد‌میرزا در ادامه می‌گوید: اعتیاد این ابزارها می‌تواند علائمی حتی شبیه علائم اعتیاد به مواد‌مخدر داشته باشد یعنی با استفاده روز‌افزون از این ابزارها هر روزه زمان بیشتری را مجبور می‌شوند به آن اختصاص دهند، از این رو این شبیه همان علامت تحمل در معتادان به مواد‌مخدر است. برخی افراد به محض اینکه از این ابزارها استفاده نمی‌کنند بی‌حوصله می‌شوند و اضطراب سراغ‌شان می‌آید و شبیه علامت کناره‌گیری در معتادان به مواد‌مخدر است یا حتی علاوه بر این علائم افراد معتاد به وسایل روز دچار اختلال عاطفی، افسردگی، تند‌خویی، ‌بدخلقی و... می‌شوند و حتی می‌تواند از هم‌گسیختگی روابط اجتماعی را به همراه داشته باشد. در این آسیب‌های نو‌پدید از جمله اعتیاد به تلفن همراه، ‌اینترنت و دیگر ابزارهای الکترونیکی بلافاصله بر تعامل اعضای خانواده اثر منفی می‌گذارد و موجب می‌شود یک چرخه معیوب در خانواده مستقر شود و هر یک از اعضا هر روز بیش از روز قبل از نظر عاطفی و روانی از هم فاصله بگیرند و منتهی به تنهایی هر یک از آنها شود به عبارتی به نظر می‌رسد در ساعت‌هایی معین همه اعضای خانواده زیر یک سقف جمع می‌شوند، اما هر یک به واسطه تلفن همراه،‌تبلت، ‌لپ‌تاپ.... به دنیای خارج از چاردیواری خود وصل می‌شوند و هیچ تعامل مثبتی با هم ندارند و همین موضوع منجر به از دست رفتن حمایت اجتماعی اعضای خانواده از یکدیگر می‌شود.

این مدرس دانشگاه تصریح می‌کند: این ابزارها روابط بین زن و شوهر یا والدین و فرزندان را دچار التهاب و از هم‌گسیختگی می‌کند. حتی پژوهش‌های گسترده در مدارس آمریکا نشان داده است برخی معلمان تصور می‌کردند که استفاده از این ابزارها منجر به این می‌شود که دانش‌آموزان تکالیف درسی خود را انجام ندهند در حالی که به این نتیجه دست یافتند که خانواده‌ها نیز نظارت کافی را نداشته‌اند و خود دانش‌آموزان هم تمایلی به انجام تکالیف نداشتند.

راهکارهای پیشبردی

دکتر کرد‌میرزا به راهکارهای موثر و مفید اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ به‌رغم همه عواقب منفی که از این ابزارها ذکر شد، رسم بر این است که پیشوند اعتیاد را برای این ابزارها به کار می‌گیرند اما واقعیت این است که وسایل جدید مبتنی بر جهان همراه شکل گرفته و در حال پیشروی است. هر فرد به واسطه تلفن همراه خود می‌تواند به دنیایی از اطلاعات در فراسوی مرزهای جغرافیایی خود ارتباط برقرار کند، بنابراین نباید با برچسب اعتیاد به آن، نقش مهم آن را در زندگی امروزی نادیده بگیریم. ترجیح بر این است که آموزش و فرهنگ‌سازی درست را جایگزین نگاه بدبینانه نسبت به این ابزار کنیم، اگر این ابزار متناسب با طبقه‌بندی سنی و آموزش درست در بافت خانواده‌ها به کار گرفته شود، می‌تواند فرصت را برای جامعه در حال توسعه ایجاد کند. اگر افراد به هر دلیلی این ابزارها را از زندگی خود حذف کنند، در واقع از چرخه توسعه‌یافتگی کشورهای صنعتی عقب می‌افتند. اگر شعار ما توسعه‌یافتگی است، باید مهارت‌های توسعه و مدیریت ابزارهای توسعه را هم به دست بیاوریم. این به این معناست که ابزارهای جدید درصدی از سود خود را به آموزش عمومی اختصاص دهند. از سوی دیگر اگر پدیده قاچاق در این میان مورد بررسی قرار گیرد و دستگاه‌های متولی این امر نیز به مسوولیت‌های خود درست عمل کنند، به عبارتی پیشگیری هم در بعد فرهنگسازی و آموزش استفاده از این ابزارهای مهم در بعد انتظامی است که باید مانع ورود ابزارهای قاچاق به بازار شود.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.