کورتاژ چیست؟ + خطرات و عوارض کورتاژ

به گزارش رکنا، کورتاژ یک روش پزشکی است که در آن با استفاده از ابزارهای خاص، بافت‌های داخلی رحم برداشته می‌شود. این روش معمولا برای درمان سقط جنین ، برداشتن بافت‌های غیرطبیعی یا تشخیصی از دیواره رحم انجام می‌شود.

انواع کورتاژ

کورتاژ انواع مختلفی دارد که بر اساس هدف و روش انجام آن دسته‌بندی می‌شود. در اینجا به شرح انواع مختلف کورتاژ می‌پردازیم:

1. کورتاژ تشخیصی

این نوع کورتاژ برای جمع‌آوری نمونه از بافت دیواره داخلی رحم (آندومتر) انجام می‌شود. هدف اصلی این روش، بررسی نمونه برای تشخیص بیماری‌ها و مشکلات پزشکی است. برخی از موارد استفاده شامل موارد زیر است:

تشخیص پولیپ‌های رحمی

تشخیص فیبروم‌ها

تشخیص سرطان رحم

بررسی علت خونریزی‌های غیرطبیعی

2. کورتاژ درمانی

در این روش، کورتاژ برای درمان مشکلات خاصی مانند خونریزی شدید و غیرطبیعی یا برداشتن بافت‌های اضافی داخلی رحم استفاده می‌شود. این نوع کورتاژ می‌تواند برای کاهش علائم یا کنترل بیماری‌هایی که باعث خونریزی می‌شوند، مؤثر باشد.

3. کورتاژ بعد از سقط جنین (کورتاژ پاکسازی)

این نوع کورتاژ زمانی انجام می‌شود که بارداری به طور طبیعی خاتمه یافته و بافت‌های جنین یا جفت در رحم باقی مانده‌اند. این عمل به منظور پاکسازی رحم از این بافت‌ها انجام می‌شود تا از بروز عفونت و مشکلات دیگر جلوگیری شود. کورتاژ بعد از سقط طبیعی معمولاً در بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود و به‌طور معمول تحت بی‌حسی عمومی یا موضعی صورت می‌گیرد.

4. کورتاژ برای سقط عمدی (آپورتیو)

این نوع کورتاژ برای خاتمه دادن به بارداری در مراحل اولیه انجام می‌شود و تحت نظارت پزشک و در شرایط خاص قانونی انجام می‌گیرد. در برخی کشورها و تحت شرایط خاص، این عمل برای جلوگیری از ادامه بارداری یا به دلایل پزشکی ضروری است.

5. کورتاژ با استفاده از ابزارهای مختلف

کورتاژ دستی (کورت دستی): در این روش از یک ابزار به نام کورت برای برداشتن بافت استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای کورتاژهای تشخیصی و درمانی کاربرد دارد.

کورتاژ با دستگاه مکش (کورتاژ مکشی): در این نوع کورتاژ از دستگاه مکش برای خارج کردن بافت استفاده می‌شود و اغلب برای سقط جنین در اوایل بارداری یا پاکسازی رحم بعد از سقط استفاده می‌شود.

6. کورتاژ واژینال یا آندومتر

کورتاژ آندومتر یا واژینال بیشتر در مواردی انجام می‌شود که نیاز به برداشت بافت از داخل رحم برای بررسی بیماری‌ها یا درمان مشکلاتی مانند خونریزی غیرطبیعی وجود دارد. این نوع کورتاژ معمولاً بدون نیاز به بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود.

تفاوت بین کورتاژهای مختلف

کورتاژهای تشخیصی و درمانی بیشتر برای بررسی و درمان بیماری‌ها و اختلالات رحمی انجام می‌شوند، در حالی که کورتاژهای مربوط به سقط عمدی و پاکسازی بعد از سقط جنین برای مدیریت بارداری‌های غیرمنتظره یا پایان یافته استفاده می‌شوند. این تفاوت‌ها عمدتاً از نظر روش انجام، نیاز به بی‌حسی و مدت زمان بهبودی متفاوت است.

کورتاژ، با توجه به نوع و هدف آن، می‌تواند اثرات مختلفی بر بدن داشته باشد، بنابراین انجام آن باید تحت نظارت پزشک متخصص و با توجه به وضعیت فرد انجام شود.

روش انجام کورتاژ

روش انجام کورتاژ بستگی به نوع آن (تشخیصی، درمانی، بعد از سقط جنین و غیره) دارد، اما مراحل کلی آن به شرح زیر است:

1. آمادگی پیش از کورتاژ

مشاوره پزشکی: پزشک درباره دلایل انجام کورتاژ، روش‌ها و عوارض احتمالی آن توضیح می دهد.

آزمایشات اولیه: ممکن است آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های پزشکی برای ارزیابی وضعیت سلامت بیمار انجام شود.

ممنوعیت مصرف داروها: بعضی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون باید قبل از عمل متوقف شوند. پزشک دستورالعمل‌های دقیق را ارائه می‌دهد.

نظم و استراحت: بیمار باید قبل از عمل استراحت کافی داشته باشد و از خوردن یا نوشیدن در ساعات مشخصی قبل از کورتاژ پرهیز کند.

2. روش انجام کورتاژ

بی‌حسی یا بی‌هوشی: بسته به نوع کورتاژ، بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام می‌شود. در کورتاژهای ساده معمولاً از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود، در حالی که برای کورتاژهای پیچیده‌تر ممکن است بی‌هوشی عمومی مورد نیاز باشد.

قرارگیری بیمار: بیمار روی تخت مخصوص قرار می‌گیرد و پاها در وضعیت خاصی قرار می‌گیرند (به‌طور مشابه به معاینه لگنی).

باز کردن دهانه رحم: پزشک با استفاده از ابزار مخصوص، دهانه رحم (سرویکس) را باز می‌کند تا به بافت داخلی رحم دسترسی داشته باشد.

برداشت بافت: پزشک با استفاده از ابزار کورت (که می‌تواند دستی یا دستگاه مکش باشد) یا ابزار دیگر، بافت داخلی رحم را برمی‌دارد. این مرحله بسته به نوع کورتاژ می‌تواند شامل نمونه‌برداری از دیواره داخلی رحم یا پاکسازی کامل آن باشد.

کنترل خونریزی: در صورت نیاز، پزشک از روش‌های مختلف برای کنترل خونریزی استفاده می‌کند، مانند فشار مستقیم یا داروهای مخصوص.

خطرات و عوارض کورتاژ

کورتاژ مانند هر روش پزشکی دیگری می‌تواند با خطرات و عوارض همراه باشد. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. عفونت

یکی از شایع‌ترین عوارض کورتاژ، عفونت رحم یا ناحیه اطراف آن است. این عفونت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ورود باکتری‌ها به رحم در طول عمل یا پس از آن رخ دهد. علائم عفونت شامل تب، درد شکم و ترشحات غیرطبیعی می‌باشد.

2. خونریزی شدید

خونریزی بعد از کورتاژ معمول است، اما در برخی موارد می‌تواند شدید و طولانی‌مدت باشد. خونریزی شدید ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشد و در برخی موارد ممکن است به انتقال خون نیاز باشد.

3. آسیب به بافت‌های اطراف

در موارد نادر، کورتاژ می‌تواند باعث آسیب به دیواره رحم یا سایر اعضای داخلی شکم شود. این آسیب می‌تواند به عوارض جدی‌تری مانند پارگی رحم یا آسیب به اعضای مجاور منجر شود.

4. لکه‌بینی و خونریزی خفیف

پس از کورتاژ، لکه‌بینی یا خونریزی خفیف می‌تواند تا چند روز یا حتی چند هفته ادامه یابد. این مسئله معمولاً طبیعی است و نشان‌دهنده بهبودی بدن است.

5. آسیب به لایه داخلی رحم (آسیب آندومتر)

در برخی موارد، کورتاژ می‌تواند به لایه داخلی رحم آسیب برساند و باعث ایجاد زخم یا آسیب دائمی شود. این امر می‌تواند تأثیراتی مانند مشکلات در بارداری‌های آینده داشته باشد.

6. سندرم آسپرین

این عارضه نادر است و زمانی رخ می‌دهد که یک قطعه از بافت رحم به اشتباه باقی بماند و باعث التهاب و درد مزمن شود.

7. تأثیرات روانی

کورتاژ، به‌ویژه در موارد سقط جنین، می‌تواند تأثیرات روانی قابل توجهی داشته باشد. افراد ممکن است دچار اضطراب، افسردگی یا احساسات منفی شوند. حمایت روانی و مشاوره می‌تواند در این زمینه مفید باشد.

8. چسبندگی رحم (سینیکی)

چسبندگی رحم یکی دیگر از عوارض نادر کورتاژ است که در آن بافت‌های داخل رحم به یکدیگر می‌چسبند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلاتی در تخمک‌گذاری، نازایی و اختلالات قاعدگی شود.

پیشگیری و مراقبت‌ها

برای کاهش خطرات و عوارض کورتاژ، انتخاب پزشک متخصص، انجام کورتاژ در مراکز معتبر و رعایت دستورالعمل‌های پزشکی پس از عمل بسیار مهم است. همچنین، پیگیری وضعیت بیمار و مراجعه به پزشک برای بررسی بهبودی و جلوگیری از عوارض ضروری است.

مراقبت‌های بعد از کورتاژ

مراقبت‌های بعد از کورتاژ برای اطمینان از بهبودی سریع و جلوگیری از عوارض مهم هستند. در ادامه، مراقبت‌های لازم بعد از کورتاژ را شرح می‌دهیم:

1. استراحت و مراقبت عمومی

استراحت کافی: استراحت در روزهای اولیه پس از کورتاژ برای جلوگیری از خونریزی شدید و کمک به بدن برای بهبودی ضروری است.

پرهیز از فعالیت‌های سنگین: باید از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین و ورزش‌های سنگین تا چند هفته خودداری کنید.

2. مراقبت از خونریزی

رصد خونریزی: خونریزی پس از کورتاژ معمولاً طبیعی است و ممکن است تا چند روز یا حتی چند هفته ادامه یابد. اگر خونریزی شدید یا طولانی‌مدت باشد، باید با پزشک تماس بگیرید.

استفاده از محصولات بهداشتی مناسب: استفاده از پدهای بهداشتی به جای تامپون برای جلوگیری از عفونت توصیه می‌شود.

هشدارهای پزشکی: در صورت مشاهده خونریزی شدید یا لخته‌های بزرگ، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

3. داروها و درمان‌های پزشکی

داروهای تجویز شده: پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش درد، جلوگیری از عفونت یا کمک به کاهش خونریزی تجویز کند. مصرف داروها باید طبق دستور پزشک باشد.

پرهیز از خود درمانی: خودداری از مصرف داروهای غیرضروری و بدون تجویز پزشک.

4. مراقبت‌های بهداشتی

رعایت بهداشت فردی: شستشوی مرتب دست‌ها و تمیز نگه داشتن ناحیه تناسلی برای پیشگیری از عفونت.

پرهیز از دوش واژینال و تامپون: تا زمانی که پزشک توصیه نکند، از دوش واژینال یا استفاده از تامپون خودداری کنید.

5. مراجعه به پزشک

پیگیری‌های پزشکی: مراجعه به پزشک برای بررسی وضعیت رحم و اطمینان از بهبودی کامل.

مشاوره در صورت نیاز: اگر احساس درد شدید، تب، ترشحات غیرطبیعی یا دیگر علائم مشکوک داشتید، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.

6. تغذیه و سبک زندگی

تغذیه سالم: مصرف غذاهای مقوی و سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی برای تسریع روند بهبودی.

هیدراتاسیون: نوشیدن آب کافی برای حفظ سطح مناسب مایعات بدن.

پرهیز از دخانیات و الکل: ترک مصرف الکل و سیگار تا زمان بهبودی کامل.

7. مراقبت‌های روانی

پشتیبانی عاطفی: کورتاژ، به‌ویژه در موارد سقط جنین، می‌تواند اثرات روانی داشته باشد. صحبت با دوستان، خانواده و مشاوره با روانشناس می‌تواند کمک‌کننده باشد.

استرس کمتر: تلاش برای کاهش استرس و رعایت آرامش روحی در دوران بهبودی.

رعایت این مراقبت‌ها می‌تواند به کاهش خطرات و عوارض پس از کورتاژ کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کند.

آیا کورتاژ دردناک است؟

کورتاژ معمولاً با استفاده از بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود، بنابراین بیمار در طول عمل درد زیادی احساس نمی‌کند. در صورتی که از بی‌حسی موضعی استفاده شود، ممکن است بیمار احساس فشار یا ناراحتی خفیفی داشته باشد، اما درد شدید معمولاً وجود ندارد. اگر کورتاژ تحت بی‌هوشی عمومی انجام شود، بیمار در حالت خواب است و هیچ دردی احساس نمی‌کند.

بعد از کورتاژ، ممکن است بیمار درد خفیف یا گرفتگی‌های مشابه با درد پریود را تجربه کند که معمولاً با مسکن‌های ساده قابل کنترل است. این درد می‌تواند برای چند روز ادامه یابد و به مرور زمان کاهش می‌یابد.

در صورت بروز درد شدید یا علائم غیرطبیعی پس از کورتاژ، مانند تب، خونریزی شدید یا درد شدید، باید فوراً با پزشک تماس گرفت.

آیا می‌توان بلافاصله پس از کورتاژ باردار شد؟

بله، به طور کلی پس از کورتاژ، امکان بارداری مجدد وجود دارد، اما بهترین کار این است که قبل از تلاش برای بارداری، به بدن فرصت کافی برای بهبودی داده شود. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که حداقل ۲ تا ۳ ماه بعد از کورتاژ صبر کنید تا بدن بتواند به طور کامل به حالت طبیعی بازگردد و شرایط مناسبی برای بارداری مجدد فراهم شود. 

با این حال، اگر کورتاژ بدون عوارض خاصی انجام شده باشد و بدن به خوبی بهبود یابد، بارداری مجدد ممکن است در مدت زمان کوتاه‌تری نیز اتفاق بیفتد. مهم‌ترین نکته این است که قبل از تصمیم به بارداری دوباره، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که سلامت جسمی و روانی شما برای بارداری مجدد مناسب است.

همچنین، برخی افراد ممکن است مشکلاتی مانند آسیب به رحم یا چسبندگی پس از کورتاژ داشته باشند که می‌تواند تأثیرگذار بر بارداری باشد. در چنین مواردی، پزشک می‌تواند بررسی‌های لازم را انجام داده و توصیه‌های مناسب را ارائه دهد.

چه مدت خونریزی پس از کورتاژ ادامه دارد؟

خونریزی پس از کورتاژ معمولا طبیعی است و می‌تواند برای چند روز تا چند هفته ادامه یابد. طول مدت خونریزی به شرایط فردی و نوع کورتاژ بستگی دارد. به طور معمول، خونریزی به شرح زیر است:

مراحل خونریزی پس از کورتاژ

خونریزی اولیه: معمولاً در ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول پس از کورتاژ، خونریزی شدیدتر است و می‌تواند شبیه به خونریزی قاعدگی باشد.

کاهش تدریجی خونریزی: بعد از ۲ تا ۳ روز اول، خونریزی به تدریج کاهش می‌یابد و ممکن است به صورت لکه‌بینی ادامه یابد.

خونریزی خفیف یا لکه‌بینی: پس از هفته اول، خونریزی معمولاً کمتر شده و به صورت لکه‌بینی یا خونریزی خفیف ادامه می‌یابد. این می‌تواند تا ۲ تا ۳ هفته ادامه داشته باشد.

چه زمانی باید نگران شد؟

اگر خونریزی:

شدید و طولانی‌مدت باشد (بیش از ۲ هفته).

خونریزی همراه با لخته‌های بزرگ باشد.

علائم دیگری مانند تب، درد شدید، یا ترشحات غیرطبیعی همراه باشد.

در این موارد، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد، زیرا ممکن است نشانه‌ای از عوارض مانند عفونت، باقی‌ماندن بافت در رحم یا سایر مشکلات باشد.

مراقبت‌های لازم

استفاده از پد بهداشتی به جای تامپون برای جلوگیری از عفونت.

استراحت کافی و خودداری از فعالیت‌های سنگین.

رصد خونریزی و پیگیری وضعیت با پزشک برای اطمینان از بهبودی کامل.

با رعایت این نکات، می‌توانید از سلامت خود پس از کورتاژ اطمینان حاصل کنید و بهبودی خود را تسریع کنید.