سرگیجه چیست؟ + جدول درمان خانگی سرگیجه
رکنا: سرگیجه یک اختلال شایع است که باعث احساس عدم تعادل و چرخش می‌شود و می‌تواند ناشی از مشکلات مختلف در سیستم عصبی، گوش داخلی یا گردش خون باشد. این وضعیت ممکن است به صورت موقت یا مزمن رخ دهد و در صورت تکرار یا شدت آن، نیاز به مشاوره پزشکی و درمان مناسب دارد.
به گزارش رکنا، سرگیجه یک احساس ناپایدار یا چرخش است که می‌تواند به علت‌های مختلف ایجاد شود. این احساس معمولاً با احساس عدم تعادل، گیجی یا به هم خوردن حس موقعیت بدن همراه است. سرگیجه ممکن است به صورت موقت یا مزمن باشد و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.
علائم سرگیجه
علائم سرگیجه می‌تواند متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:
-
احساس چرخش یا حرکت در محیط (Vertigo): احساس چرخش خود یا اطرافیان به دور خود.
-
عدم تعادل: مشکل در ایستادن یا راه رفتن به دلیل عدم توانایی در حفظ تعادل.
-
حالت تهوع و استفراغ: که ممکن است به دنبال سرگیجه رخ دهد.
-
حس غش یا بی‌هوشی: احساس ضعف عمومی بدن یا نزدیک به بی‌هوشی.
-
کاهش شنوایی یا وزوز گوش: در برخی موارد، سرگیجه می‌تواند با مشکلات شنوایی همراه باشد.
علائم سرگیجه ممکن است بسته به علت آن متنوع باشد. برخی از علائم رایج عبارتند از
|
علائم سرگیجه |
توضیحات |
|---|---|
|
احساس چرخش |
این احساس به طور خاص در BPPV و بیماری مینی‌یر مشاهده می‌شود، که فرد احساس می‌کند خود یا محیط اطرافش در حال چرخش است. |
|
عدم تعادل |
فرد احساس می‌کند که نمی‌تواند بدن خود را به درستی حفظ کند یا راه برود. |
|
حالت تهوع و استفراغ |
سرگیجه می‌تواند منجر به تهوع یا استفراغ شود، به ویژه زمانی که فرد حرکات سر خود را تغییر می‌دهد یا در حرکت است. |
|
وزوز گوش یا کاهش شنوایی |
در بیماری مینی‌یر و برخی اختلالات گوش داخلی، ممکن است فرد وزوز در گوش‌ها یا کاهش شنوایی را تجربه کند. |
|
حالت غش یا از دست دادن هوشیاری |
برخی از افراد احساس نزدیک به بی‌هوشی یا غش را دارند، که ناشی از فشار خون پایین یا مشکلات قلبی است. |
علت‌های سرگیجه
سرگیجه می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد، از جمله؛
-
مشکلات گوش داخلی (اختلالات وستیبولار): مانند بیماری مینی‌یر (Ménière's disease)، بیماری بنیان چرخشی (Benign paroxysmal positional vertigo - BPPV)، یا التهاب گوش داخلی (Labyrinthitis).
-
مشکلات گردش خون: مانند افت فشار خون، مشکلات قلبی یا سکته مغزی که ممکن است باعث سرگیجه شود.
-
داروها: برخی از داروها می‌توانند سرگیجه ایجاد کنند، مانند داروهای ضد فشار خون، داروهای آرامبخش یا داروهای ضد اضطراب.
-
اختلالات عصبی: بیماری‌های عصبی مانند بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) می‌توانند موجب سرگیجه شوند.
-
مشکلات متابولیک: مانند دیابت یا کم‌خونی که ممکن است موجب سرگیجه شود.
-
آسیب‌های سر و گردن: آسیب به سر یا گردن می‌تواند باعث سرگیجه شود.
جدول علل سرگیجه
|
علت سرگیجه |
توضیحات |
|---|---|
|
بیماری مینی‌یر (Ménière's disease) |
اختلال در گوش داخلی که منجر به سرگیجه، وزوز گوش و کاهش شنوایی می‌شود. |
|
BPPV (Benign Paroxysmal Positional Vertigo) |
سرگیجه ناشی از حرکت ناگهانی سر که باعث جابجایی ذرات کریستالی در گوش داخلی می‌شود. |
|
لاورانگیتس (Labyrinthitis) |
التهاب گوش داخلی معمولاً به دلیل عفونت ویروسی، که موجب سرگیجه و کاهش شنوایی می‌شود. |
|
مشکلات عصبی (اختلالات مغزی) |
مانند بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) که ممکن است به سرگیجه منجر شوند. |
|
سکته مغزی |
سرگیجه ناشی از کاهش خونرسانی به مغز که باعث بروز اختلالات تعادلی می‌شود. |
|
کم‌خونی (Anemia) |
کمبود گلبول‌های قرمز خون می‌تواند منجر به کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز و بروز سرگیجه شود. |
|
افت فشار خون (Hypotension) |
کاهش فشار خون به ویژه هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده، که موجب احساس سرگیجه یا غش می‌شود. |
|
اختلالات قلبی |
مانند آریتمی‌های قلبی یا نارسایی قلبی که جریان خون به مغز را مختل کرده و سرگیجه ایجاد می‌کند. |
داروها برای درمان سرگیجه
-
داروهای ضد سرگیجه: این داروها برای کاهش علائم سرگیجه و بهبود تعادل استفاده می‌شوند.
-
آنتی‌هیستامین‌ها (مانند دیمن‌هیدراتی‌مین یا دیفن‌هیدرامین)
-
بنزودیازپین‌ها (مانند دیازپام یا آلپرازولام)
-
-
داروهای ضد تهوع: در صورت بروز حالت تهوع یا استفراغ، داروهایی مانند متوکلوپرامید یا پروکلروپرازین می‌توانند مفید باشند.
-
داروهای ضد التهاب و ضد ویروسی: در صورت وجود عفونت در گوش داخلی، ممکن است پزشک داروهای ضد ویروسی یا ضد التهاب تجویز کند.
-
داروهای مسکن: در صورتی که سرگیجه به دلیل درد یا التهاب ایجاد شده باشد، مسکن‌های خفیف مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند مفید باشند.
برخی از داروهای رایج برای درمان سرگیجه ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند. در جدول زیر برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی آورده شده است:
|
داروهای مورد استفاده برای سرگیجه |
داروهای تداخل‌زا |
توضیحات |
|---|---|---|
|
آنتی‌هیستامین‌ها |
داروهای ضد اضطراب (مانند آلپرازولام) |
مصرف همزمان ممکن است موجب خواب‌آلودگی شدید شود. |
|
بنزودیازپین‌ها |
داروهای ضد افسردگی یا داروهای آرامبخش دیگر |
استفاده همزمان ممکن است باعث تشدید اثرات آرامبخشی و خواب‌آلودگی شود. |
|
داروهای ضد فشار خون |
آنتی‌هیستامین‌ها |
برخی آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است با داروهای ضد فشار خون تداخل داشته باشند و فشار خون را به طور غیرمنتظره‌ای کاهش دهند. |
|
آنتی‌هیستامین‌ها |
داروهای ضد قارچ |
برخی داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول می‌توانند اثر آنتی‌هیستامین‌ها را افزایش دهند. |
6. داروهای گیاهی و شیمیایی
در اینجا به تفاوت‌های میان داروهای گیاهی و شیمیایی اشاره می‌شود:
|
نوع دارو |
نمونه‌ها |
توضیحات |
|---|---|---|
|
داروهای گیاهی |
زنجبیل, بابونه, رزماری |
گیاهانی هستند که به صورت طبیعی برای کاهش تهوع و سرگیجه و بهبود گردش خون استفاده می‌شوند. |
|
داروهای شیمیایی |
دیمن‌هیدراتی‌مین (آنتی‌هیستامین), دیازپام (بنزودیازپین) |
داروهای شیمیایی که معمولاً توسط پزشک برای کنترل علائم سرگیجه تجویز می‌شوند و عوارض جانبی دارند. |
تداخل دارویی
بعضی داروها ممکن است با داروهای درمان سرگیجه تداخل داشته باشند، از جمله
-
داروهای ضد فشار خون: این داروها می‌توانند باعث کاهش فشار خون شوند و سرگیجه ایجاد کنند.
-
داروهای ضد اضطراب و آرامبخش‌ها: مصرف همزمان این داروها با داروهای سرگیجه می‌تواند باعث کاهش فشار خون و افزایش اثرات sedative داروها شود.
-
آنتی‌هیستامین‌ها: مصرف این داروها در کنار داروهای مسکن یا آرامبخش‌ها می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شدید شود.
داروهای گیاهی
در بعضی موارد، افراد از داروهای گیاهی برای کمک به کاهش علائم سرگیجه استفاده می‌کنند، که شامل
-
زنجبیل: ممکن است به کاهش تهوع و سرگیجه کمک کند.
-
بابونه: برای تسکین درد و کاهش اضطراب می‌تواند مفید باشد.
-
رزماری: به عنوان یک تقویت‌کننده گردش خون ممکن است کمک کند.
داروهای شیمیایی
داروهای شیمیایی برای سرگیجه شامل داروهایی هستند که معمولاً توسط پزشک تجویز می‌شوند و شامل آنتی‌هیستامین‌ها، بنزودیازپین‌ها و داروهای ضد تهوع هستند.
رده سنی و گروه‌های آسیب‌پذیر
سرگیجه در افراد در تمام گروه‌های سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در گروه‌های زیر مشاهده می‌شود:
-
افراد مسن: به دلیل کاهش توانایی بدن در حفظ تعادل و همچنین بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و دیابت، افراد مسن بیشتر در معرض سرگیجه قرار دارند.
-
زنان باردار: تغییرات هورمونی و فشار خون در دوران بارداری می‌تواند منجر به سرگیجه شود.
-
افراد با بیماری‌های زمینه‌ای: افرادی که از اختلالات گوش داخلی، فشار خون بالا یا مشکلات عصبی رنج می‌برند، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.
گروه‌های پرخطر سرگیجه
سرگیجه ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما برخی از گروه‌ها بیشتر در معرض خطر این اختلال هستند. در اینجا به آن‌ها پرداخته می‌شود:
|
گروه‌های پرخطر |
توضیحات |
|---|---|
|
افراد مسن |
به دلیل کاهش توانایی تعادل و بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و دیابت. |
|
زنان باردار |
تغییرات هورمونی و کاهش فشار خون در دوران بارداری می‌تواند موجب سرگیجه شود. |
|
افراد با بیماری‌های گوش داخلی |
افرادی که به اختلالات گوش داخلی مانند BPPV یا بیماری مینی‌یر مبتلا هستند. |
|
افراد دارای مشکلات عصبی |
مانند افرادی که مبتلا به پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس هستند. |
کشورهای بیشتر در معرض سرگیجه
سرگیجه یک مشکل جهانی است و در هر کشوری ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال، در کشورهایی که در آن‌ها افراد مسن‌تر بیشتر زندگی می‌کنند، میزان سرگیجه بیشتر است، مانند کشورهای صنعتی و پیشرفته‌ای همچون آمریکا، ژاپن، آلمان و انگلیس.
ژنتیک و سرگیجه
برخی از اختلالات سرگیجه ممکن است جنبه ژنتیکی داشته باشند. بیماری‌هایی مانند بیماری مینی‌یر و بیماری‌های وستیبولار ارثی ممکن است در خانواده‌ها مشاهده شوند. بنابراین، افراد با سابقه خانوادگی مشکلات گوش داخلی بیشتر در معرض ابتلا به این اختلالات هستند.
نتیجه‌گیری
سرگیجه یک علامت شایع است که می‌تواند ناشی از علل مختلف باشد. برای درمان صحیح، تشخیص دقیق علت آن اهمیت زیادی دارد. مراجعه به پزشک برای ارزیابی علت سرگیجه و انتخاب درمان مناسب بسیار ضروری است.
جدول درمان خانگی سرگیجه
درمان خانگی سرگیجه بسته به علت آن متفاوت است، اما برخی راهکارهای عمومی وجود دارند که می‌توانند به کاهش یا پیشگیری از سرگیجه کمک کنند. در جدول زیر این موارد آورده شده است:
| روش درمان خانگی | توضیحات |
|---|---|
| آبرسانی کافی | کم‌آبی بدن می‌تواند یکی از عوامل سرگیجه باشد. روزانه 8-10 لیوان آب بنوشید. |
| رژیم غذایی متعادل | مصرف غذاهای غنی از ویتامین B12، آهن و منیزیم می‌تواند کمک‌کننده باشد. |
| حرکات آهسته | هنگام بلند شدن یا تغییر وضعیت از نشستن به ایستادن، به آرامی حرکت کنید. |
| تمرین مانور اپلی | این روش برای سرگیجه‌های ناشی از مشکلات گوش داخلی (BPPV) مناسب است. |
| تنفس عمیق | تنفس آرام و عمیق می‌تواند جریان خون و اکسیژن‌رسانی به مغز را بهبود دهد. |
| دوری از محرک‌ها | از کافئین، الکل و نیکوتین که می‌توانند سرگیجه را بدتر کنند، پرهیز کنید. |
| استراحت کافی | خستگی مفرط می‌تواند سرگیجه را تشدید کند. خواب کافی داشته باشید. |
| فشردن یک نقطه طب فشاری | نقطه‌ای در مچ دست، معروف به نقطه "P6"، ممکن است به کاهش سرگیجه کمک کند. |
| دم‌نوش‌های گیاهی | دم‌نوش زنجبیل یا نعناع به کاهش حالت تهوع و سرگیجه کمک می‌کند. |
| محیط ایمن | در زمان سرگیجه بنشینید یا دراز بکشید تا خطر افتادن کاهش یابد. |
نکات مهم:
-
اگر سرگیجه به‌طور مکرر یا شدید رخ می‌دهد، ممکن است نشانه یک مشکل جدی مانند کم‌خونی، مشکلات گوش داخلی، یا فشار خون باشد و نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
-
پیش از استفاده از درمان‌های گیاهی یا حرکات خاص، به‌ویژه در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای، با پزشک مشورت کنید.
ارسال نظر